مسجد، خانه خداست و با حلول ماه مبارک رمضان اين خانه بيش از پيش ميزبان همه مشتاقان و بيدلاني است که در آن آرامش مي‌گيرند و احساس نزديکي بيشتري با خالق خود مي‌کنند. بهار رمضان که در دل ما شکوفه مي‌زند، باز مشتاقانه و پرشورتر از پيش، به ياد مسجد مي‌افتيم؛ جايي که تنها براي آمدن، نماز گزاردن و رفتن نيست بلکه قلب تپنده جامعه مسلمانان است. بهداشت مساجد، موضوعي است که در روزهاي نزديک به ماه مبارک رمضان بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد؛ چرا که همه مي‌دانيم روح و جسم ما در اين فضاي ساده و معنوي، بايد سالم و آسوده حاضر شود تا بتواند به آفريننده و پروردگار خويش بپيوندد.
1- بهداشت آبدارخانه
کساني که در آبدارخانه مسجد کار مي‌کنند، بايد کارت ويژه معاينه پزشکي، روپوش روشن و حوله و صابون مخصوص داشته باشند. به اين ترتيب ميوه، خرما، شربت، چاي و هر نوع خوراکي نوشيدني که قرار است نمازگزاران با آنها پذيرايي شوند، بايد بهداشتي و سالم تهيه و آماده شود. همچنين بايد در آبدارخانه جعبه کمک‌هاي اوليه وجود داشته باشد تا هنگام بروز حوادث احتمالي جزيي، در دسترس باشد. اگر آبدارخانه، آشپزخانه هم هست، توجه به مسايل ايمني براي جلوگيري از آتش‌سوزي در مسجد ضروري است.
2- بهداشت کفشداري
اولين شرط رعايت حرمت مسجد آن است که کفش خود را پيش از ورود درآوريم اما اين کفش‌هاي آلوده کجا و چگونه بايد نگهداري شوند؟ مسوول کفشداري بهتر است روپوش مخصوص، دستکش و ماسک داشته باشد. ضمن اينکه بهتر است سرويس‌هاي بهداشتي و دمپايي‌ها طوري در کنار کفشداري قرار گرفته باشند که پس از تحويل کفش بتوان دست‌هايي را که با کفش‌هاي آلوده تماس داشته‌اند با آب و صابون شست.
اغلب نمازگزاران يا خودشان کفش‌ها را در قفسه مي‌گذارند يا براي حفظ کفش کيسه‌هايي براي همراه بردن کفش در محل کفش‌کني قرار دارد. اين کيسه‌ها خود مي‌توانند منشا حمل آلودگي باشند.
اولين شرط رعايت حرمت مسجد آن است که کفش خود را پيش از ورود درآوريم اما اين کفش‌هاي آلوده کجا و چگونه بايد نگهداري شوند؟ مسوول کفشداري بهتر است روپوش مخصوص، دستکش و ماسک داشته باشد. ضمن اينکه بهتر است سرويس‌هاي بهداشتي و دمپايي‌ها طوري در کنار کفشداري قرار گرفته باشند که پس از تحويل کفش بتوان دست‌هايي را که با کفش‌هاي آلوده تماس داشته‌اند با آب و صابون شست. اغلب نمازگزاران يا خودشان کفش‌ها را در قفسه مي‌گذارند يا براي حفظ کفش کيسه‌هايي براي همراه بردن کفش در محل کفش‌کني قرار دارد. اين کيسه‌ها خود مي‌توانند منشا حمل آلودگي باشند.
3- بهداشت وضوخانه
يکي از قسمت‌هاي يک مسجد که رعايت بهداشت در آن اهميت فراواني دارد، وضوخانه و سرويس‌هاي بهداشتي است.
در تاريخ عظيم معماري مساجد ما، معماران هميشه در طراحي اوليه، به محل مناسب براي ساختن وضوخانه نسبت به کل صحن و محوطه مسجد دقت ويژه‌اي داشته‌اند. حوض‌هاي پاشويه‌دار، که اغلب در ورودي صحن‌ها ساخته شده، هم جايي بود براي وضو گرفتن و هم سلامي بود به پاکي آب به نمازگزاران تازه وارد. اما امروزه در بيشتر مساجد سيستم‌هاي لوله‌کشي و سرويس‌هاي بهداشتي مدرن وجود دارد که حفظ بهداشت آنها نيز حساسيت‌ها و ملاحظات ويژه‌اي دارد. از جمله بايد تعداد دست‌شويي‌ها و روشويي‌ها با تعداد نمازگزاران تناسب داشته باشد، کف و ديوارها از جنس قابل شستشو و بدون شکاف و برآمدگي باشد و مرتب شستشو شود، همچنين صابون مايع بايد به صورت مخزن‌هاي شيردار وجود داشته باشد تا وضوگيرندگان بتوانند ميکروب‌ها را از دست خود پاک کنند. توصيه مي‌شود يک کارگر با لباس کار، چکمه و دستکش در هر مسجد به طور دايمي مستقر باشد تا نظافت اين مجموعه‌ها را انجام دهد.
4- نور در مسجد
وجود نور مناسب در شبستان مسجد در گذشته‌ها موضوعي مهم بود که معمار مسجد بايد تمهيدات خاصي را براي آن در نظر مي‌گرفت. معماران براي اين منظور اغلب نورگير‌هايي در جاهاي مناسب تعبيه مي‌کردند يا پنجره‌هايي در ارتفاع نزديک به سقف مي‌ساختند که بتوانند در صورت نياز آن را ببندند يا باز کنند.
لازم است در نورپردازي مساجد، علاوه بر زيبايي ظاهري، به پخش يکنواخت نور و تامين روشنايي مناسب براي مطالعه نيز دقت شود.
5- تهويه، گرما و سرماي مسجد
تجمع نمازگزاران به خصوص در ايام و مناسبت‌هاي ويژه مي‌تواند موجب بروز مشکلات جدي براي آنان شود، موضوعي که اغلب در طراحي مساجد از آن غفلت مي‌کنيم و فقط در مواقع شلوغي و ازدحام به ياد آن مي‌افتيم، به خصوص هنگام اداي نماز، اگر هواي سالم و با اکسيژن کافي وجود نداشته باشد، مي‌تواند در افراد با بيماري‌هاي مزمن ريوي موجب تنگي نفس و گيجي و خواب‌آلودگي غيرطبيعي شود.
بهتر است پيش از راه‌اندازي هر مسجدي، دستگاه تهويه مناسب با فضاي آن در نظر گرفته شود.
6- بهداشت چادرهاي مشترک
در بيشتر مساجد، چادرهاي به رنگ روشن - موسوم به چادر نماز - براي استفاده نمازگزاران در قفسه خاصي قرار داده‌اند اما طبق قانون وزارت بهداشت، توزيع هر نوع البسه براي استفاده عموم، مانند لباس‌هاي خاص عزاداري، چادر، مقنعه و... ممنوع است چرا که ديده شده اين لباس‌ها منشأ انتقال آلودگي‌ها از افراد گوناگون مي‌شوند.
اگر قرار است چادري براي استفاده عمومي در مسجد گذاشته شود، بايد به‌صورت يک بار مصرف باشد. يعني پس از يک بار استفاده در جاي مخصوصي قرار داده شود تا پيش از استفاده بعدي دوباره شستشو شود.
7- بهداشت پذيرايي
براي استفاده از هر نوع خوراکي يا نوشيدني، بايد اصول صحيح بهداشتي رعايت شود، از شست‌وشوي مرتب دست‌ها گرفته، تا شست‌وشوي کامل خوراکي‌ها مانند ميوه و خرما و همچنين ظروفي که از آنها استفاده مي‌کنيم. در اين باره استکان‌ها و ليوان‌ها اهميت مضاعفي دارند چرا که منشأ مهمي براي انتقال بيماري‌هاي روده‌اي به حساب مي‌آيند.
کارشناسان بهداشت محيط مي‌گويند بايد در مساجد از ليوان‌هاي يک‌بار مصرف استفاده شود و يا در صورت استفاده از ظروف معمولي به شکل مناسب و با پاک‌کننده‌هاي کافي شسته شوند.
8- بهداشت فرش و کف‌پوش
کف مساجد، بيشتر با قالي پوشانده شده است، فرش‌ها مي‌توانند پرزهاي آلرژي‌زا داشته باشند و اغلب تميز کردن آنها مشکل‌تر است. به همين دليل يا بايد به‌طور مرتب، حداقل روزي يک بار، يا پس از هر بار برگزاري مراسم نماز، فرش‌ها را به خوبي جارو بکشيم و ماهي يک بار هم آنها را شستشو دهيم.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
دوشنبه 28,اکتبر,2024